بازگشت
ادامه بحران در لبنان، آيا معجزه اي رخ خواهد داد؟
محمد اسحاق فياض محمد اسحاق فياض

باتمام تلاش هاي بين المللي و داخلي كه براي حل بحران انتخاب رياست جمهوري درلبنان صورت گرفت؛ سرانجام آقاي اميل لحود بدون اين كه كرسي رياست جمهوري را به جانشين خود بسپارد، ساعت 12جمعه شب به وقت لبنان كاخ رياست جمهوري را ترك كرد و بحران فعلي لبنان در دور تازه اي از اختلافات، تنش ها، رقابت ها وبازي هاي پشت پرده، با شدت بيشتر از گذشته ادامه يافت.

پیش از آنکه رئیس جمهور طرفدار سوریه از کاخ ریاست جمهوری خارج شود با صدور فرمانی از ارتش لبنان خواست تا کنترل اوضاع را بدست گیرد. طبق قانون اساسی لبنان با پایان يافتن دوره ریاست جمهوری، امیل لحود باید قدرت را به نخست وزیر تحویل مي داد، اما با توجه به اختلافات كه ميان آقای لحود و فؤاد سنیوره وجود داشت، او قدرت را به ارتش لبنان منتقل كرد و از اين نيروها خواست تا كنترول اوضاع را دردست گيرد.

هرچند كه اين عمل آقاي لحود از سوي گروه 14 مارچ نوعي اعلام فوق العاده  تلقي گرديده است، اما باتوجه به رقابت هاي شديد جناح هاي 14 مارچ به رهبري سعد حريري و سنيوره نخست وزير و 8 مارچ به رهبري حزب الله و چند گروه ديگر ميهني، اگر او قدرت را به نخست وزير منتقل مي كرد دامنه اختلافات و كشمكش ها به شدت بالا مي رفت وبه احتمال قوي لبنان بار ديگر گرفتار يك جنگ داخلي خونين مي گرديد. در حالي كه لبنان يك بار جنگ داخلي خونين دو ساله را به خاطر اختلاف در رياست جمهوري تجربه كرده و عملا دو دولت متخاصم را شاهد بوده است و خسارات هنگفتي دراين كشور زيبا وارد كرد.

روزجمعه روزي دشوار و پرمشغله براي سياست مداران لبناني بود، بازي گران سياسي اعم از داخلي و خارجي بشدت درگير چانه زني هاي سياسي بودند تا بحران رياست جمهوري را پس از چهاربار شكست در پنجمين مرحله آن به نتيجه برسانند، اما اين تلاش ها نيز نتيجه اي را دربرنداشت و تمام چانه زني ها ناكام ازآب درآمد و اميل لحود بدون آن كه جانشين خود را بشناسد، با انتقال قدرت به ارتش لبنان كاخ رياست جمهوري را ترك كرد. اكنون وضعيت سياسي درلبنان درپيچيدگي خاصي قرار گرفته و ارتش اين كشور از تمامي ساختمان هايي دولتي حفاظت مي كند و كنترول شديد امنيتي در شهر بيروت برقرار است. برخي از كارشناسان احتمال يك درگيري خونين داخلي ديگر را بعيد نمي داند، زيرا ارتش اين كشوراز شبه نظاميان مسلح گروههاي رقيب ضعيف تراست و درصورت بروز جنگ نمي تواند جلو اين گونه درگيري ها را بگيرد. آنان وضعيت لبنان را در شرايط فعلي به بيلرباروت تشبيه مي كند كه با يك جرقه آتش به انفجار تبديل خواهد شد. حركت تند و اشتباه آلود هريك از طرف ها ممكن است منجر به يك جنگ داخلي ديگرگردد و لبنان را بارديگر درآتش نفاق و رقابت هاي سياسي و فرقه اي بسوزاند.آنچه دراين ميان مايه اميد واري به شمار مي رود اين است همه طرف هاي درگيري از شروع جنگ داخلي و ويراني لبنان بيم دارند وعلاقه چنداني ندارند كه تجربه تلخ جنگ داخلي دراين كشور تكرار گردد، جنگي كه فرجام آن معلوم نيست به سود كدام گروه و جناح تمام خواهد شد. اما اين بدان معنا نيست كه با برتري يكي از اين گروهها و جناح هاي رقيب در سايه حمايت هاي خارجي و چانه زني هاي پشت پرده، آرام بنشيند زيرا موازنه قدرت سياسي در اين كشور چنان شكل گرفته كه با  افزايش هرگونه وزنه اي به سود يك طرف، جانب مقابل آن را يك شكست و نابودي تدريجي براي خود مي داند.  بدين ترتيب هردو طرف با هرنوع تغيير موازنه درقدرت ازحساسيت بالايي برخوردارند و اجازه نمي دهند فرايند اين بحران به ضرر آنان تمام شود. اكنون با كناررفتن اميل لحود جناح طرف دار سوريه(8مارچ) احساس مي كند كه دارد يكي از پايگاههاي مهم خود را درقدرت از دست مي دهد، زيرا اميل لحود يكي از طرفداران سوريه بود، جناح ضد سوريه يا طرف داران غرب(14مارچ) درتلاشند اين مقام را نيز درقدرت بدست آوردند، طبيعي است كه هيچ يك از جناح ها راضي نخواهد شد تا كاخ رياست جمهوري را رقبيش به تصرف درآورد و اگر چنين چيزي اتفاق بيافتد جنگ داخلي دراين كشور گريز ناپذير خواهد بود، درحالي كه جناح هاي درگيرعلاقه اي به وقوع جنگ داخلي ندارند، اما همچنان در تلاشند تا نامزد مورد نظر خود شان را به اين مقام برسانند و برنامزد هاي بي طرف اعتماد لازم را ندارند.

از دو ماه پیش تاکنون تلاش‌هایی از سوی جامعه بین‌الملل، به ویژه فرانسه در لبنان آغازگرديد که هدف آن نزدیک ساختن دیدگاه گروه‌های سیاسی لبنان، برای انتخاب یک فرد مورد اتفاق براي ریاست ‌جمهور جدید در این کشور بود، با شدت یافتن اختلافات داخلی در لبنان ، اتحادیه اروپا به منظور جلوگیری از تکرار جنگ داخلی در این کشور، فرانسه را مامور تهیه طرحی برای پایان بخشیدن به  اين بحران ساخت. مقامات بلندپایه اروپایی با سفرهای متعدد به بیروت ورایزنی‌های فشرده با سران سیاسی لبنان، آن‌ها را تشویق به یافتن راه‌ حل قابل قبول و جامع دراين زمينه كردند. كشورهاي عربي نيز تلاش هاي جدا گانه اي را براي برون رفت اين كشور از بحران فعلي آغاز كردند. عمرو موسی، دبیرکل اتحادیه عرب، پس از رایزنی با رهبران سیاسی لبنان در بیروت گفت : جهان عرب با نگرانی به لبنان می‌نگرد و اتحادیه عرب برای ایجاد راه‌ حل در بحران سیاسی کنونی تلاش خواهد کرد. بان كي مون دبيركل سازمان ملل نيز از طرف هاي سياسي لبنان خواسته بود تا بر سر نامزدي يك نفر براي رياست جمهوري به توافق برسند.اما هيچ يك از اين تلاش ها به نتيجه مطلوب نرسيد.

 فرانسه طرحي را براي برون رفت از اين بن بست ارايه كرد و آن اين بود كه کاردینال صفیر، رهبر مذهبی مسیحیان مارونی لبنان، فهرستی از نامزدهای ریاست‌جمهوری  را که احتمال توافق دو طرف بر نام آن‌ها می‌رفت تهيه كند و آن را براي رسيدن به توافق نهايي ميان دو طرف ارايه نمايد. پس از آن نبيه بري رئيس پارلمان وسعد حريري از جناح14مارچ با هم نشستند و اعلام كردند كه با اين طرح موافقند و اسامي نامزد هايي را كه كاردينال صفير معرفي كنند مي پذيرند. اين رهبر مذهبي اسامي 12 نامزد را معرفي كرد كه اكثريت آنان را افراد بي طرف تشكيل مي داد و نامزد هاي هردو جناح نيز دراين ليست بود، در همان ابتدا نامزدي ميشل عون ازطرف14 مارچ رد گرديد، طرف مقابل نيز نامزد اصلي آنان را رد كرد و آنچه باقي ماند اسامي افراد بيطرف بود كه بايد روي آنان بحث صورت مي گرفت و هردو طرف بايد به توافق نسبي مي رسيدند تا يك سوم آرا براي يك نامزد بدست آيد. اما تعدادي از اسامي افراد مستقل مورد توافق هردو طرف نبود و زود از صحنه كنار رفتند و تعدادي كه باقي مانده بود دو جناح نتوانستند روي هيچ يك ازآنان به يك اعتماد مشترك برسند، هر يك از جناح ها وقتي روي يك اسم و ياچند اسم از نامزد هاي مستقل اعتماد مي كردند طرف مقابل به مخالفت برمي خواستند و چنين دور باطلي از تلاش هاي سياسي ادامه يافت تا زمان رياست جمهوري اميل لحود به پايان رسيد و هيچ جانشيني براي وي انتخاب نگرديد. مقامات فرانسوي در روز جمعه درآخرين موعد از اين تلاش ها اعلام كردند شايد معجزه اي رخ بدهد و جناح ها روي يكي از افراد مستقل به توافق برسند. میشل اده رییس بانک مرکزی لبنان نامزد مستقلي بود كه فرانسوي ها اميد وار بودند تا معجزه اي صورت گرفته و روي اين فرد به توافق برسند، اما با ترك پارلمان توسط نمايندگان مخالف(8مارچ) هنگام راي گيري، مجلس ازحد نصاب افتاد وبراي پنجمين بار انتخاب رياست جمهوري دراين كشور به ناكامي منجر گرديد و هيچ معجزه اي در لبنان رخ نداد.

اكنون باخروج اميل لحود از مقر رياست جمهوري ارتش ضعيف اين كشور همچنان اوضاع سياسي را زير نظر دارد و قرار است پس از يك هفته تلاش و چانه زني در اين زمينه براي ششمين بار در روز 30 نوامبر پارلمان اين كشور گردهم مي آيند تا شايد بتواند جاي خالي آقاي لحود را پركند. برخي از كار شناسان با توجه به وضعيت فعلي مي گويند كه بعيدبه نظرمي رسد كه در هفته آينده نيز آنان به توافق دست پيدا كنند.اگر وضعيت به همين منوال ادامه پيدا كند ممكن است لبنان بار ديگرگرفتارجنگ داخلي گردد مگر اين كه به قول فرانسوي ها معجزه اي در اين كشوررخ دهد.

 

 

 

 

 

 


November 25th, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی